Historia

Kościół katolicki na Syberii istnieje już od XIX w. W roku 1806 na te tereny przybyli ojcowie z zakonu dominikanów. W 1808r. wystarali się oni o oficjale pozwolenie na obsługiwanie duchowych potrzeb katolików zamieszkujących gubernie tomską i irkuckią.

W roku 1812 na wyraźną prośbę guberntora Pestela do Irkucka przybywa 3 księży jezuitów, aby tu dbać o dusze katolików zamieszkujacych te tereny.

W roku 1820 jezuici podlegają kasacji na terenie Rosji i ich miejsce zajmują ojcowie bernardyni. Oni to dość szybko rozpoczynają budowę pierwszego drewnianego kościoła w Irkucku. W tym roku dokonuje się również oficjalna rejestracja parafii w Irkucku.

Budowa trwa do roku 1825r. a nowy kościół pw. Wniebowzięcia NMP służy grupie ok. 1400 katolików zamieszkujacych stolicę Syberii. Po kilkunastu latach pracy ojcowie bernardyni opuszczają parafię i udają się na Litwę. Na ich miejsce przybywa zesłaniec ks. Krszysztof Szwermincki – marianin. Ten wybitny i niezmowrdowany kapłan, którego bardzo ceniono nawet w środowiskach ludzi niewierzących, początkowo sam dba o powierzone mu dusze. Z czasem do pomocy dostaje drugiego ojca i dzięki temu może wyruszać na duszpasterskie podróże dalej na wschód.

W czerwcu 1979r. Irkuck nawiedza wielka tragedia. W centrum miasta wybucha pożar, który z lekkością pochłania drewniane zabudowania. Nie udało się uchronić przed zniszczeniem „polskiego kościoła”. Proboszcz jednak nie złamany na duchu podejmuje się zebrania funduszy na nową ceglana swiątynię. I tak  w roku 1881 na miejscu poprzedniej świątyni rusza budowa nowego obiektu, która potrwa do roku 1884. 

Do dziś w centrum Irkucka znajduje się piękny ceglany neogotycki kościół, choć nie jest on już własnością katolików. Po rewolucji, w ramach upaństwowienia wszelkiej wlasności, zosłał odebrany katolikom i oddany im ale w dzierżawę.  W roku 1938 ówczesny proboszcz Antoni Żukowski zostaje aresztowany i zaraz potem rozstrzelany a kościół oficjalnie zamknięto. Wiara jednak dalej jest przechowywana w ukryciu ludzkich serc.

W latch 90 XXw.  nastepuje odrodzenie struktur kościoła katolickiego w Rosji. W roku 14.09.1991r. biskup Józef Wert SJ reaktywuje parafię Wniebowzięcia NMP w Irkucku w budynku dawnego kościoła. Nie sa jednak tu sami.  Po dzień dzisiejszy znajduje się tu organowa sala koncertowa irkuckiej filharmonii.

Pierwszym proboszczem zostaje naznaczony o. Ignacy Pawlus SDS.  W roku 1998 do stolicy Syberii przybywa naznaczony przez papieża Jana Pawła II o. Jerzy Mazur SVD. Rok później zostaje wydzielona ziemia dla budowy nowej katedry w Irkucku , a już 8.09.2000r. następuje konsekracja nowej świątyni.

W roku 2003 nowym włodarzem diecezji zostaje ks. bp. Cyryl Klimowicz, który po dzień dzisiejszy zarządza Diecezją Irkucką.

opr. ks. Wojciech Piekarski